Zonne-energie vertegenwoordigt bijna 90% van Indonesië's duurzame energiepotentieel. Daarnaast zijn de kosten voor de ontwikkeling van zon-PV het afgelopen decennium aanzienlijk gedaald. Toch is van het potentieel van 3.295 GW aan zonne-energie tot nu toe slechts 789 MW benut. Gezien de beperkte beschikbare grond voor grootschalige zonneparken als gevolg van de dichte verstedelijking en landbouwactiviteiten, biedt drijvende PV (FSPV) een aantrekkelijke oplossing die aansluit bij de Indonesische doelstellingen voor hernieuwbare energie. De adoptie van FSPV in Indonesië kent uitdagingen, waaronder een gebrek aan duidelijkheid en inzicht in een haalbaar pad naar de ontwikkeling van een FSPV-project en een gebrek aan begrip van toepasselijke normen en richtlijnen. Om deze knelpunten te kunnen wegnemen, is er een uitgebreide richtlijn ontwikkeld om de belanghebbenden te ondersteunen bij het effectief plannen en implementeren van FSPV-projecten.  

Deze richtlijn is in februari 2025 gepubliceerd door het Indonesische ministerie van Energie en Natuurlijke Bronnen (MEMR) en is een update van een eerdere FSPV-richtlijn die in 2021 werd gepubliceerd. De richtlijn van 2025 werd ontwikkeld in het kader van een project dat werd uitgevoerd door het Global Green Growth Institute (GGGI), ondersteund door Pondera, via het Renewable Energy-Accelerated Transition (RE-ACT) programma. Het programma biedt technische ondersteuning aan Indonesië om haar doelstellingen op het gebied van hernieuwbare energie en NZE te behalen. Pondera heeft nauw samengewerkt met MEMR om de richtlijn bij te werken met een eerste technische, milieu- en kostenanalyse om een benchmark te bieden voor de ontwikkeling van toekomstige FSPV-centrales. De richtlijn verwijst gedeeltelijk naar internationale richtlijnen en standaarden, aangepast aan de Indonesische context. 

Belangrijkste aspecten van de richtlijn

Deze richtlijn behandelt verschillende cruciale aspecten, waaronder: 

1. Locatie-identificatie

Het selecteren van de juiste locatie is essentieel voor het succes van een FSPV-project. De richtlijn schetst belangrijke factoren zoals klimaat- en locatieomstandigheden (bijv. zoninstraling, wind, golven, stroming en waterpeil), kenmerken van het waterlichaam (bijv. type, geometrie, bathymetrie en hydrografie), en toegankelijkheid en netinfrastructuur (bijv. logistieke toegang en beschikbaarheid van land). Deze factoren moeten zorgvuldig worden geëvalueerd tijdens de locatie-identificatie.

2. Systeemontwerp

Om efficiëntie en duurzaamheid te waarborgen, is het kiezen van een geschikt FSPV-systeemontwerp van cruciaal belang. Deze richtlijn biedt gedetailleerde inzichten in ontwerpoverwegingen, waaronder de selectie van componenten of verschillende onderdelen van het systeem (bijv. drijvende structuren, verankering en PV-modules), elektrische veiligheid, prestatieoptimalisatie en operationeel en onderhoudsbeheer (O&M). Deze overwegingen worden gepresenteerd zodat lezers het ontwerp kunnen afstemmen op projectspecifieke vereisten.

3. Arbeidsgezondheid en -veiligheid (OHS)

Gezien het belang van OHS in FSPV-projecten, benadrukt de richtlijn de kenmerken en relevantie van OHS binnen deze projecten. De richtlijn identificeert potentiële gevaren, risico’s en mogelijke mitigatiemaatregelen met betrekking tot de verschillende activiteiten binnen een FSPV-project. Deze activiteiten omvatten onder andere werken nabij of in water, werken onder extreme weersomstandigheden en werken met energiesystemen en hoogspanning.

4. Milieu- en sociale overwegingen

Duurzaamheid staat centraal bij de ontwikkeling van FSPV, en de richtlijn behandelt de milieu- en sociale impact. Milieu-impact wordt onderverdeeld in categorieën en voorzien van mogelijke mitigatiemaatregelen. Daarnaast belicht de richtlijn strategieën voor afvalbeheer en bevordert deze gendergelijkheid, inclusie van mensen met een beperking en betrokkenheid van de gemeenschap door middel van de GEDSI-principes.

5. Planning en analyse van financiële, regelgevende en vergunningsaspecten

De richtlijn schetst de methode voor het schatten van de genivelleerde energiekosten (Levelized Cost of Energy – LCOE), waarbij rekening wordt gehouden met CAPEX, OPEX, energieproductie en andere financiële parameters. Een hulpmiddel voor kostenbeoordeling in een vroeg stadium, namelijk het AACE Class 5-framework, is ook opgenomen om ontwikkelaars te helpen bij het effectief inschatten van de voorlopige projectkosten. Daarnaast biedt de richtlijn een uitgebreid overzicht van de toepasselijke regelgeving en vergunningsvereisten om een soepele projectuitvoering te vergemakkelijken. 

Leren van bestaande FSPV Projecten  

Ter ondersteuning van besluitvorming op basis van informatie, bevat de richtlijn korte casestudies van succesvolle FSPV-projecten in Indonesië en buurlanden. Deze voorbeelden van best practices belichten de uitdagingen, de geleerde lessen en de strategieën om veelvoorkomende barrières te overwinnen. Daarnaast worden voorbeelden gegeven van haalbaarheidsrapporten om ontwikkelaars te helpen bij het opstellen van projectvoorstellen en aanbestedingsdocumenten.  

De volledige versie van de richtlijn in het Engels en Bahasa Indonesia is beschikbaar via deze link: https://ebtke.esdm.go.id/elibrary#.

Referenties

Lee, N., Grunwald, U., Rosenlieb, E., Mirletz, H., Aznar, A., Spencer, R., & Cox, S. (2020). Hybrid floating solar photovosltaics-hydropower systems: Benefits and global assessment of technical potential. Renewable Energy, 162, 1415–1427. https://doi.org/10.1016/j.renene.2020.08.080