Sinds juni 2021 werkt Tom Herfs bij Pondera. Binnen het team Milieu en Ruimte houdt Tom zich als junior adviseur duurzame energie bezig met onder andere haalbaarheidsonderzoeken en GIS-analyses. Tom heeft extra affiniteit met de sociaal-maatschappelijke aspecten van hernieuwbare energieprojecten. In 2020 heeft hij zijn master Science, Management & Innovation behaald. Zijn afstudeeronderzoek ging over de sociale acceptatie van windparken door omwonenden in de provincie Gelderland. Wij zijn erg geïnteresseerd in zijn onderzoek en hebben Tom daarom een aantal vragen gesteld.
Tom, zou je ons wat meer kunnen vertellen over jouw afstudeeronderzoek?
Voor de Provincie Gelderland heb ik onderzoek gedaan naar hoe omwonenden de komst van een windpark ervaren, en hoe die perceptie in de loop van de tijd verandert. Ik heb de omwonenden van Windpark Buren een enquête toegestuurd en ze gevraagd naar hun mening vóór de komst van het windpark en hoe zij nu tegenover het windpark staan. Ik heb ook onderzocht welke factoren de meeste invloed hadden op hun mening. Met factoren bedoel ik bijvoorbeeld de waarde van hun huis, geluidsoverlast, gezondheidsrisico’s en natuurgevolgen.
Interessant! Heeft er uiteindelijk een verschuiving plaatsgevonden?
Uit het onderzoek blijkt dat omwonenden na de bouw iets anders denken over het windpark. Gemiddeld zijn zij iets positiever nadat het windpark gebouwd was. Deze verschuiving is voornamelijk zichtbaar bij de omwonenden die hier vóór de komst negatief of neutraal tegenover staan. Bij de groep mensen die al een duidelijke mening hebben – zeer positief óf zeer negatief – voordat het windpark is gebouwd, verandert er weinig. Het onderzoek laat ook zien dat een aantal factoren de perceptie van de omwonenden kan beïnvloeden. Aan de ene kant staan bijvoorbeeld omwonenden negatiever tegenover de komst van het windpark omdat zij bang zijn voor een waardedaling van hun huis. Aan de andere kant staan omwonenden positiever tegen de komst van het windpark wanneer de omgeving er (lokaal) economische voordelen uit kon halen.
Hoe nu verder?
De mening van neutrale en negatieve omwonenden verandert dus in de loop van de tijd. Het kan interessant zijn om te weten wat daarvan de oorzaak is. Bovendien kan het nuttig zijn voor politici die soms in een vroegtijdig stadium lastige beslissingen moeten nemen. Een kleine kanttekening is dat ik in mijn onderzoek slechts één windpark heb onderzocht. Er zijn ook situaties bekend waarbij de verschillen in de loop van de tijd sterker worden en mensen uiteindelijk, door bijvoorbeeld gewenning, positiever gaan denken over windenergie (Duiven). En vanzelfsprekend zijn er ook situaties waarbij de positieve verandering in houding niet optreedt (Houten).
Voor vervolgonderzoek is het van belang dat er breder gekeken wordt en bijvoorbeeld gestandaardiseerde enquêtes gebruikt wordt. Het zou voor het besluitvormingsproces waardevol zijn wanneer de oorzaken van veranderende houding scherper in beeld komen, zodat beslissers en initiatiefnemers de projecten beter kunnen vormgeven. En natuurlijk zou het mooi zijn als de negatieve perceptie die omwonenden in het beginstadium hebben, voor een groot deel kan worden weggenomen. Dan kijken omwonenden uiteindelijk al vóór de bouw met een positievere blik naar het windpark. Een ding weten we in ieder geval al: keer op keer blijkt dat het belangrijk is omwonenden tijdig in het proces te laten participeren.